پايگاه اطلاع ‏رساني شيمي

 1)صابون حمام و دستشويي (صابون سخت ) : در اين نوع صابون ها براي رعايت نکات بهداشتي  مربوط به پوست بدن و موي سر مواد قليايي را به حداقل کاهش داده مواد پرکننده ي طبيعي و خنثي مواد معطر رنگي و نرم کننده ي پوست نيز به آنها اضافه مي شود.

 2 )صابون رخت شويي : اين نوع صابونها از مواد چربق ارزان تهيه مي شود. اما امروزه به علت استفاده از پاک کننده هاي غير صابوني مصرف آنها کاهش يافته است. نو.عي صابون سياه رنگ که از پتاس در آن استفاده مي شود نيز براي شستن لباس تهيه مي شود. صابون رختشويي ممکن است به صورت براده پودر (حتي مخلوط با پودر پاک کننده هاي غير صابوني ) براي مصرف در لباسشويي استفاده مي شود.

 3)صابونهاي طبي : اين نوع صابونها براي معالجه ي بيماريهاي جلدي عفوني و قارچهاي پوستي تهيه مي شوند و در آنها از موادي مانند اسيد بوريک ٬ اکسيد روي ٬ يديدها ٬ کلريد جيوه (ΙΙ) ٬ استئارات مس (ΙΙ) ٬ قطران ٬ تيمول استفاده مي شود.

 4)صابونهاي مخصوص ماشينهاي لباسشويي : اين نوع صابونها حدود 5 تا 15 در صد مواد آلي در نقش حلال مانند تتراکلرو اتيلن ٬ 1 ٫ 1 ٫ 1 تري کلرو اتان ٬ سيکلو هگزانول و مقداري نيز مواد امولسيون کننده و مواد افزودني مورد نظر را در بر دارند (بخار اين مواد سمي است).

 5)صابونهاي ساينده : اين نوع صابونها داراي 70 در صد پودر نرم سيليسي ٬ 15 در صد آلومين٬ مقداري پلي فسفات سديم و کمي روغن کاج ( براي رفع بوي نا مطبوع ) اند. براي تميز کردن سطح وسايل فلزي و اشياي ديگر کاربرد دارند. معمولا براي پاک شدن رنگ فلز ٬ مقداري مواد اسيدي نيز استفاده مي شود.

 6)صابونهاي مخصوص آبهاي سخت: اين نوع صابونها از چربيهاي گياهي مانند روغن نخل و نارگيل تهيه مي شوند و مواد افزودني معيني از جمله فسفاتهاي فلزات قليايي را در بر دارند و در آب دريا خوب کف مي کنند و از اين رو اهميت ويژه اي دارند.

صابون شفاف : اين نوع صابون داراي گيليسرين ٬ قند و الکل مي باشد و ظاهري شفاف ولي قدرت پاک کنندگي کمتري دارد.  

 7)صابون فلزات ديگر : استئارات روي : به صورت پودر بسيار ريز نرم و جذب کننده ي رطوبت براي تهيه ي پودر تالک و پودر بچه کاربرد دارد. استئارات مس : ضد قارچ پوست است.

استئارات سرب : بسيار سمي است و براي نرم کننده هاي دماي بالا و نيز کاتاليزور در فرايند خشک شدن روغن جلا کاربرد دارد.

استئارات کادميم : براي ضد آب (واتر پروف ) کردن وسايل و اشياي مختلف مصرف مي شود.

صابون فلزات با اعداد اکسايش بالاتر از +2 در اب نامحلول بوده و نقش گريس را دارند. از اين رو ارزش صنعتي دارند.

مواد سفيد کننده : اولين بار در سال 1786 برتوله شيميدان معروف فرانسوي استفاده از کلر را براي سفيد کردن پارچه ها متداول ساخت. کمي بعد هيپو کلريت سديم و پراکسيد هيدروژن و بعد ها ترکيب کلر دار ديگري نظير   Ca(  ClO)₂ و ازون نيز براي سفيد کردن پارچه ٬ کاغذ و ... متداول شد.

دليل پاک کنندگي صابون: مولکول صابون بسيار دراز و داراي يک سر هيدروکربني غير قطبي و دفع کننده ي آب (هيدروفوبيک) و يک سر قطبي (نمک سديم يا پتاسيم اسيد کربوکسيليک ) جذب کننده ي آب (هيدروفيليک) است. چرک در واقع ذرات جامدي است که به کمک مواد چرب به بدن يا لباس مي چسبد و در تماس با آب کنده و شسته نمي شود. ولي مولکول صابون با نقش دو گانه اي که دارد مي تواند آنها را کنده و وارد اب کند.

اصولا يکي از دليل هاي سفيد شدن مواد جذب يا غير فعال شدن الکترونهاي لايه ي والانس اتم ها است که توانايي جذب فوتونهاي نور سفيد را دارند. اين عمل توسط ClO^- امکان پذير است:  ^- ClO^- + H₂ O + 2e ..........>  Cl^- + 2 OH

در نتيجه ماده ديگر قادر به جذب نور مرئي نيست ولي ممکن است انرژي پرتوهاي فرا بنفش  را جذب کرده و آنها را به نور مرئي تبديل کند و بر شدت نور سفيد بازتاب شده بيافزايد در نتيجه اين نوع مواد به رنگ سفيد براق ديده مي شوند.

پاک کردن لکه ها و زنگ فلزات : 1) لکه هاي چرب : اين نوع لکه ها توسط مواد آلي به ويژه تترا کلريد کربن پاک مي شود.

2) لکه هاي مقاوم : اين نوع لکه ها را از طريق واکنش شيميايي مي توان از بين برد مانند لکه ي يد که توسط تيو سولفات و يا لکه ي زنگ آهن که توسط اسيد اکساليک پاک مي شود.

3) لکه هاي مربوط به کپک و زنگ گياهي : اين نوع لکه ها را با استفاده از پروکسيد هيدروژن و هيپوکلريت سديم که قارچ به وجود اورنده ي لکه را مي کشند٬ مي توان از بين برد. از هيپوکلريت سديم نبايد براي لکه گيري پارچه هاي پشمي استفاده کرد زيرا با اتم هاي نيتروژن زنجيره ي پپتيدي پشم واکنش مي دهد.

لکه هاي متداول و پاک کننده هاي ويژه ي آنها : قهوه : هيپو کلريت سديم                جوهر يا زنگ اهن : اسيد اکساليک ٬ الکل متيليک                  اسفالت : بنزن                خون: آب سرد٬ پروکسيد هيدروژن             لکه ي ميوه : پروکسيد هيدروژن

چربي : الکل ٬ هيپو کلريت سديم                  لکه ي خردل : هيپوکلريت سديم              لکه ي عرق بدن: هيدروکسيد آمونيوم ٬ پروکسيد هيدروژن                                     لکه ي سيگار : هيپو کلريت سديم